Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013
Συνέχεια στα αφιερώματα και όπως σας είχαμε υποσχεθεί θα κάναμε μια πλήρη αναφορά στη ζωή και τα κατορθώματα του πρώτου ινδιάνου αθλητή, του Jim Thorpe. O αθλητής που σάρωσε τα πάντα, έγραψε την δική του ιστορία, αποθεώθηκε, αδικήθηκε και πέθανε από τη πίκρα για τη συμπεριφορά των ανθρώπων.Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1913 όταν η αθλητική οικογένεια διέπραξε ένα από τα μεγαλύτερα ανουσιουργήματά της.
Στο εδώλιο του κατηγορούμενου ήταν ο μέχρι πριν λίγους μήνες ήρωας Jim Thorpe. Ο πρώτος πραγματικά μεγάλος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχε αφήσει άφωνο τον κόσμο με τις επιδόσεις του στη Στοκχόλμη το περασμένο καλοκαίρι. Είχε νικήσει με ελάχιστη προετοιμασία το πένταθλο και το δέκαθλο τα δύο πιο επίπονα αγωνίσματα του κλασσικού αθλητισμού.
Μοναδική κατηγορία τα 25 δολάρια που είχε πάρει για να παίξει αμερικάνικο ποδόσφαιρο με την ομάδα του κολεγίου του πριν αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς.
«Ελπίζω να με συγχωρήσετε. Ήμουν ένας μικρός Ινδιάνος που δεν γνώριζε τους κανόνες» είπε με την αφέλεια του χωριάτη ο Thorpe στους δικαστές του που όμως δεν συγκινήθηκαν. Η ετυμηγορία τους ήταν καταπέλτης. Ο ήρωας γκρεμιζόταν από το βάθρο του. Αφαιρέθηκαν τα μετάλλιά του και δεν αναγνωρίστηκαν τα ρεκόρ του. Προς τιμήν τους οι δεύτεροι των αγωνισμάτων αρνήθηκαν να παραλάβουν τα δικά του χρυσά μετάλλια. Ο «μικρός Ινδιάνος» είχε νικηθεί.
Η δόξα του Μανχάταν
Ο Thorpe πριν από λίγους μήνες είχε ζήσει στιγμές δόξας. Ο βασιλιάς της Σουηδίας ο Γουσταύος Ε΄ του είχε πεί: «Κύριε, είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου». Κι η απάντηση του Thorpe απλή: «Ευχαριστώ βασιλιά».
Λίγες εβδομάδες αργότερα, στην υποδοχή ήρωα που του έγινε στο Μανχάταν χιλιάδες κόσμου κρατώντας αμερικάνικες σημαίες τον επευφημούσε: «Δεν ήξερα ότι ένα άτομο μπορεί να έχει τόσους φίλους» είπε στους δημοσιογράφους που έριχναν αγκωνιές ο ένας στον άλλο για να τον πλησιάσουν και να του αποσπάσουν μια δήλωση.
Μόνο που η χώρα του δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί ένα «μικρό Ινδιάνο» για ίνδαλμα της. Και μερικοί από αυτούς που νόμιζε τότε φίλους του αποδείχτηκαν εχθροί του. Άλλωστε εκείνη την εποχή πολλοί Ινδιάνοι ζούσαν σε αυστηρά φρουρούμενες περιοχές που δεν διέφεραν και πολύ από τα γκέτο ή τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Το μαύρο γεράκι και ο Jim Thorpe
Ο Jim Thorpe εγγονός του «Μαύρου Γερακιού» είχε γεννηθεί στις 28 Μαΐου 1888 κι είχε μεγαλώσει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Οκλαχόμα όπως συνέβαινε με όλους τους αυτόχθονες. Έμαθε υποχρεωτικά Αγγλικά, όπως συνέβαινε με όλους τους Ινδιάνους ενώ τη μητρική του γλώσσα τη διδασκόταν στα κρυφά.
Οι γονείς του ήταν μιγάδες. Ο πατέρας του Hiram Thorpe είχε πατέρα Ιρλανδό, ενώ ο πατέρας της μητέρας του ήταν Γάλλος. Ήταν άλλωστε διαδεδομένη η συνήθεια των λευκών εποίκων να βιάζουν τις νεαρές Ινδιάνες.
Το Ινδιάνικο όνομά του ήταν «Ουά Τα Χακ» που σημαίνει «φωτεινό μονοπάτι» ή «η διαδρομή που φωτίζει το δρόμο προς το σπίτι που ψάχνουμε» κάτι δηλαδή σαν το άστρο της Βηθλεέμ. Ο νονός του είχε έμπνευση αφού ο δρόμος του ήταν φωτεινός. Μόνο που θα έπρεπε να περιμένει πολύ για να το μάθει.
Ο μικρός Ινδιάνος πήρε και το Αγγλικότατο όνομα James Francis "Jim" Thorpe κι έγινε δεκτός σ’ ένα από τα ελάχιστα κολέγια που δεχόντουσαν Ινδιάνους, το Carlisle κι εκεί άρχισε να παίζει αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Μάλιστα λίγο πριν τους Ολυμπιακούς παίζοντας με την ομάδα της στρατιωτικής ακαδημίας του West point ένας από τους αξιωματικούς είπε γι αυτόν: «Είναι ο σπουδαιότερος ποδοσφαιριστής που έχω δει». Ήταν ένας αξιωματικός καριέρας με την πραγματική έννοια του όρου. Λεγόταν Dwight Eisenhower κι αργότερα μετά τις στρατιωτικές του επιτυχίες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ!
Ο Jim Thorpe άκουσε τους συμφοιτητές του να μιλάνε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες κι αποφάσισε να δοκιμάσει τις δυνατότητες του και σ΄ αυτούς. Καθώς του έλειπε η τεχνική επέλεξε δύο αγωνίσματα που απαιτούσαν περισσότερο αντοχή και λιγότερο τεχνική. Το πένταθλο και το δέκαθλο. Έμαθε να ρίχνει ακόντιο μόλις ένα μήνα πριν τους αγώνες και λίγο μετά νίκησε στα 110μ με εμπόδια τον Ολυμπιονίκη ισοφαρίζοντας παράλληλα το παγκόσμιο ρεκόρ!
Αυτόν τον υπεραθλητή που δεν ήξερε όχι τα αναβολικά, αλλά ούτε καν τις αθώες βιταμίνες κυνήγησε η ΔΟΕ και με μία φαιδρή κατηγορία περί επαγγελματισμού για έναν αγώνα που έγινε την σεζόν 1909-10 του στέρησε τη δόξα που θα μπορούσε ν΄ απολαύσει. Περί χρημάτων βέβαια ουδείς λόγος!
Η δόξα και η κατάρρευση
Στη Νέα Υόρκη οι Ιρλανδοί αθλητές της Ολυμπιακής ομάδας πήραν υπό την προστασία τους το νεαρό Ινδιάνο που είχε καταπλήξει τους πάντες. Οι πρώτοι του αγώνες μετά τον θρίαμβο της Στοκχόλμης ήταν το ίδιο εκπληκτικοί.
Κάποιοι όμως δεν άντεχαν έναν Ινδιάνο είδωλο για τη νεολαία. Ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί ποια εφημερίδα έγραψε πρώτη για το… επαγγελματικό παρελθόν του Thorpe. Σιγά σιγά όμως τα δημοσιεύματα γινόντουσαν όλο και περισσότερα. Ο γραμματέας της Αμερικανικής Ένωσης Ερασιτεχνών Αθλητών, ο James Edward Sullivan αποφάσισε να παίξει το ρόλο του τιμητή. Ενώ ήξερε ότι πολλοί αθλητές μέλη της ένωσης έπαιζαν επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αλλά με ψευδώνυμα, αποφάσισε να καλέσει σε απολογία τον μικρό Ινδιάνο.
Η απολογία δεν βοήθησε κι ο Jim Thorpe κρίθηκε ένοχος. Η Αμερικανική Ένωση τον κήρυξε επαγγελματία και κοινοποίησε τη διαγραφή του στην ΔΟΕ. Κι εκεί έγινε άλλο ένα αθλητικό έγκλημα. Ενώ οι κανονισμοί ανέφεραν ότι οι ενστάσεις για τους νικητές πρέπει να γίνουν «εντός τριάντα ημερών», αποφασίστηκε η διαγραφή του και η ανάκληση των επιδόσεών του και των μεταλλίων του κατέκτησε, τουλάχιστον έξι μήνες μετά τους αγώνες!
Η επαγγελματική καριέρα
Το μόνο καλό από όλη αυτή την περιπέτειά του ήταν ότι μπορούσε πλέον να αγωνιστεί ελεύθερα ως επαγγελματίας. Αγωνίστηκε στις μεγαλύτερες ομάδες του Αμερικάνικου μπέιζμπολ (1913-19) και στη συνέχεια στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο (1920-28). Παράλληλα για δύο τουλάχιστον χρόνια (1926-28) έπαιζε μπάσκετ σε ομάδες της Νέας Υόρκης, της Πενσυλβάνιας και του Οχάιο.
Το κραχ του 1928 έφερε και το κραχ του Αμερικάνικου επαγγελματικού αθλητισμού. Χρήματα δεν περίσσευαν ούτε στους ιδιοκτήτες των ομάδων που συνήθως έκαναν το κέφι τους ξοδεύοντας λεφτά από τις επιχειρήσεις τους, ούτε στον κόσμο που έπρεπε να πληρώνει συχνά ακριβά εισιτήρια. Ο Thorpe είχε ένα ακόμη λόγο να πληγεί από τη κρίση. Είχε πατήσει τα 40. Έμεινε άνεργος κι υποχρεώθηκε να κάνει δουλειές του ποδαριού. Από ηθοποιός σε δευτεροκλασάτα Γουέστερν (πάντα σε ρόλο αρχηγού την Ινδιάνων) μέχρι μπράβος σε κέντρα και οδοκαθαριστής.
Παράλληλα με τα επαγγέλματα άλλαζε και συζύγους. Η τρίτη του σύζυγος ήταν η πρώτη που μίλησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 για την άθλια οικονομική του κατάσταση ζητώντας από όσους τον θυμόντουσαν ακόμα να τον βοηθήσουν. Τρία χρόνια αργότερα, στις 28 Μαρτίου, έπαθε καρδιακή προσβολή την ώρα που έτρωγε. Ήταν 64 χρόνων, αλλά ο οργανισμός του είχε κουραστεί. Το αλκοόλ, αλλά και η πίκρα για τη συμπεριφορά των ανθρώπων είχαν κάνει τη δουλειά τους
Επιχείρηση αποκατάσταση
Έγιναν πολλές προσπάθειες για ν’ αποκατασταθεί ο Jim Thorpe. Όμως όσο ζούσε οι περισσότερες προσπάθειες έπεφταν στο κενό. Και τι ειρωνία! Ένας από τους ανθρώπους που μπλόκαρε τις προσπάθειες αυτές ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος της ΔΟΕ ο Avery Brundage που ήταν έκτος στο πένταθλο.
Info
• Tο 1951 ο Burt Lancaster ενσάρκωσε τον Thorpe σε μια ταινία που είχε θέμα τη ζωή του.
• Το 1950 το ειδησεογραφικό πρακτορείο «Associated Press» τον ανακήρυξε καλύτερο αθλητή του πρώτου μισού του αιώνα.
• Μια πόλη της Πενσυλβάνια, η Τσακ, δέχτηκε ν’ αλλάξει το όνομά της σε Thorpe για να φιλοξενήσει το σώμα του για αιώνια ανάπαυση. Ο Thorpe ουδέποτε την είχε επισκεφθεί, αλλά οι υπεύθυνοι έβλεπαν μακριά. Σκέφθηκαν τη διαφήμιση της πόλης τους και τον τουρισμό που θα συγκέντρωναν. Δεν έπεσαν έξω ούτε στο ένα, ούτε στο άλλο.
• Οι συμπατριώτες του μόλις το 1973 τον αποκατέστησαν. Η ΔΟΕ άργησε ακόμα περισσότερο. Μόλις το 1982 δέχτηκε να του επιστρέψει τα χρυσά μετάλλια.
• Είχε ένα δίδυμο αδελφό, τον Charlie, αλλά πέθανε από πνευμονία όταν ήταν δύο χρόνων. Η μητέρα του ποτέ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την απώλεια του παιδιού της και πέθανε κι αυτή λίγο αργότερα
• Το Ινδιάνικο όνομά του Wa-Tho-Huk (φωτεινό μονοπάτι) το πήρε επειδή την ώρα της γέννησής του αχτίνες ήλιου έμπαιναν στο δωμάτιό του.
